یکایک افراد جامعه متعهد به حفظ و احترام به کرامت انسانها می باشند.این امر در شرایط بیماری از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بر اساس قانوناساسی توجه به کرامت والای انسانی از اصول پایه نظام جمهوری اسلامی بوده ، دولتموظف است خدمات بهداشتی - درمانی را برای یکایک افراد کشور تأمین کند. بر این اساسارائه خدمات سلامت باید عادلانه و مبتنی بر احترام به حقوق و رعایت کرامت انسانیبیماران صورت پذیرد. این منشور با توجه به ارزشهای والای انسانی و مبتنی برفرهنگ اسلامی و ایرانی و بر پایه برابری کرامت ذاتی تمامی گیرندگان خدمات سلامت وبا هدف حفظ ، ارتقا و تحکیم رابطه انسانی میان ارائه کنندگان و گیرندگان خدماتسلامت تنظیم شده است. حقوق بیمار
1- دریافت مطلوب خدمات سلامت حق بیمار است.
- ارائه خدمات سلامت باید:
1-1) شایسته شان و منزلت انسان و با احترام بهارزشها، اعتقادات فرهنگی و مذهبی باشد ؛
2-1) بر پایه‌ی صداقت، انصاف،ادب وهمراه با مهربانی باشد ؛
3-1) فارغ از هرگونه تبعیض از جمله قومی، فرهنگی،مذهبی، نوع بیماری و جنسیتی باشد ؛
4-1) بر اساس دانش روز باشد ؛
5-1) مبتنیبر برتری منافع بیمار باشد ؛
6-1) در مورد توزیع منابع سلامت مبتنی بر عدالت واولویت های درمانی بیماران باشد ؛
7-1) مبتنی بر هماهنگی ارکان مراقبت اعم ازپیشگیری، تشخیص، درمان و توانبخشی باشد ؛
8-1) به همراه تامین کلیه امکاناترفاهی پایه و ضروری و به دور از تحمیل درد و رنج و محدودیت‌های غیرضروری باشد ؛
9-1) توجه ویژه‌ای به حقوق گروه‌های آسیب‌پذیر جامعه از جمله کودکان،زنانباردار، سالمندان، بیماران روانی، زندانیان، معلولان ذهنی و جسمی و افراد بدونسرپرست داشته باشد ؛
10-1) در سریع‌ترین زمان ممکن و با احترام به وقت بیمارباشد ؛
11-1) با در نظر گرفتن متغیرهایی چون زبان، سن و جنس گیرندگان خدمت باشد؛
12-1) در مراقبت‌های ضروری و فوری (اورژانس)، بدون توجه به تأمین هزینه‌ی آنصورت گیرد. در موارد غیرفوری(الکتیو) بر اساس ضوابط تعریف شده باشد ؛
13-1) درمراقبتهای ضروری و فوری (اورژانس)، در صورتی که ارائه خدمات مناسب ممکن نباشد،لازم است پس از ارائه‌ی خدمات ضروری و توضیحات لازم، زمینه انتقال بیمار به واحدمجهز فراهم گردد؛
14-1) در مراحل پایانی حیات که وضعیت بیماری غیر قابل برگشت ومرگ بیمار قریب الوقوع می باشد با هدف حفظ آسایش وی ارائه گردد. منظور از آسایشکاهش درد و رنج بیمار، توجه به نیازهای روانی، اجتماعی، معنوی و عاطفی وی وخانوادهاش در زمان احتضار می‌باشد. بیماردر حال احتضار حق دارد در آخرین لحظاتزندگی خویش با فردی که می‌خواهد همراه گردد.
اطلاعات باید به نحو مطلوب و بهمیزان کافی در اختیار بیمار قرار گیرد.
1-2) محتوای اطلاعات باید شامل مواردذیل باشد:
1-2-2) مفاد منشور حقوق بیمار در زمان پذیرش ؛
2-1-2) ضوابط وهزینههای قابل پیش بینی بیمارستان اعم از خدمات درمانی و غیر درمانی و ضوابط بیمهو معرفی سیستم های حمایتی در زمان پذیرش ؛
3-1-2) نام، مسؤولیت و رتبه حرفهایاعضای گروه پزشکی مسئول ارائه مراقبت از جمله پزشک، پرستار و دانشجو و ارتباطحرفهای آن‌ها با یکدیگر؛
4-1-2) روش‌های تشخیصی و درمانی و نقاط ضعف و قوت هرروش و عوارض احتمالی آن ، تشخیص بیماری، پیش آگهی و عوارض آن و نیز کلیه‌ی اطلاعاتتأثیرگذار در روند تصمیم‌گیری بیمار ؛
5-1-2) نحوه‌ی دسترسی به پزشک معالج واعضای اصلی گروه پزشکی در طول درمان ؛
6-1-2) کلیه‌ی اقداماتی که ماهیت پژوهشیدارند.
7-1-2) ارائه آموزش‌های ضروری برای استمرار درمان ؛
2-2) نحوهیارائه اطلاعات باید به صورت ذیل باشد :
1-2-2) اطلاعات باید در زمان مناسب ومتناسب با شرایط بیمار از جمله اضطراب و درد و ویژگی‌های فردی وی از جمله زبان،تحصیلات و توان درک در اختیار وی قرار گیرد، مگر اینکه:
- تأخیر در شروع درمانبه واسطه‌ی ارائه‌ی اطلاعات فوق سبب آسیب به بیمار گردد؛ (در این صورت انتقالاطلاعات پس از اقدام ضروری، در اولین زمان مناسب باید انجام شود.(
- بیمارعلیرغم اطلاع از حق دریافت اطلاعات، از این امر امتناع نماید که در این صورت بایدخواست بیمار محترم شمرده شود، مگر اینکه عدم اطلاع بیمار، وی یا سایرین را در معرضخطر جدی قرار دهد ؛
2-2-2) بیمار میتواند به کلیه‌ی اطلاعات ثبت‌شده درپروندهی بالینی خود دسترسی داشته باشد و تصویر آن را دریافت نموده و تصحیحاشتباهات مندرج در آن را درخواست نماید.
3- حق انتخاب و تصمیم‌گیری آزادانهبیمار در دریافت خدمات سلامت باید محترم شمرده شود.
1-3) محدوده انتخاب وتصمیمگیری درباره موارد ذیل می‌باشد:
1-1-3) انتخاب پزشک معالج و مرکزارائهکنندهی خدمات سلامت در چارچوب ضوابط ؛
2-1-3) انتخاب و نظر خواهی ازپزشک دوم به عنوان مشاور ؛
3-1-3)شرکت یا عدم شرکت درهر گونه پژوهش، با اطمیناناز اینکه تصمیم‌گیری وی تأثیری در تداوم و نحوه دریافت خدمات سلامت نخواهد داشت ؛
4-1-3) قبول یا رد درمان های پیشنهادی پس از آگاهی از عوارض احتمالی ناشی ازپذیرش یا رد آن مگر در موارد خودکشی یا مواردی که امتناع از درمان شخص دیگری را درمعرض خطر جدی قرار می‌دهد؛
5-1-3) اعلام نظر قبلی بیمار در مورد اقدامات درمانیآتی در زمانی که بیمار واجد ظرفیت تصمیم‌گیری می‌باشد ثبت و به‌عنوان راهنمایاقدامات پزشکی در زمان فقدان ظرفیت تصمیم‌گیری وی با رعایت موازین قانونی مد نظرارائه کنندگان خدمات سلامت و تصمیم‌گیرنده جایگزین بیمار قرار گیرد.
2-3) شرایطانتخاب و تصمیم‌گیری شامل موارد ذیل می‌باشد:
1-2-3) انتخاب و تصمیم‌گیری بیمارباید آزادانه و آگاهانه ، مبتنی بر دریافت اطلاعات کافی و جامع (مذکور در بند دوم) باشد ؛
2-2-3) پس از ارائه اطلاعات، زمان لازم و کافی به بیمار جهت تصمیم‌گیری وانتخاب داده شود.
4- ارائه خدمات سلامت باید مبتنی بر احترام به حریم خصوصیبیمار(حق خلوت) و رعایت اصل رازداری باشد.
1-4) رعایت اصل رازداری راجع بهکلیه اطلاعات مربوط به بیمار الزامی است مگر در مواردی که قانون آن را استثناکرده باشد ؛
2-4) در کلیه مراحل مراقبت اعم از تشخیصی و درمانی باید به حریمخصوصی بیمار احترام گذاشته شود. ضروری است بدین منظورکلیه امکانات لازم جهت تضمینحریم خصوصی بیمار فراهم گردد؛
3-4) فقط بیمار و گروه درمانی و افراد مجاز از طرفبیمار و افرادی که به حکم قانون مجاز تلقی می‌شوند میتوانند به اطلاعات دسترسیداشته باشند؛
4-4) بیمار حق دارد در مراحل تشخیصی از جمله معاینات، فرد معتمدخود را همراه داشته باشد. همراهی یکی از والدین کودک در تمام مراحل درمان حق کودکمی باشد مگر اینکه این امر بر خلاف ضرورت‌های پزشکی باشد.
5- دسترسی به نظامکارآمد رسیدگی به شکایات حق بیمار است.
1-5) هر بیمار حق دارد در صورت ادعاینقض حقوق خود که موضوع این منشور است، بدون اختلال در کیفیت دریافت خدمات سلامت بهمقامات ذی صلاح شکایت نماید ؛
2-5) بیماران حق دارند از نحوه رسیدگی و نتایجشکایت خود آگاه شوند ؛
3-5) خسارت ناشی از خطای ارائه کنندگان خدمات سلامت بایدپس از رسیدگی و اثبات مطابق مقررات در کوتاه‌ترین زمان ممکن جبران شود. دراجرای مفاد این منشور در صورتی که بیمار به هر دلیلی فاقد ظرفیت تصمیم‌گیری باشد،اعمال کلیه‌ی حقوق بیمار- مذکور در این منشور- بر عهده تصمیم‌گیرنده‌ی قانونیجایگزین خواهد بود. البته چنانچه تصمیم‌گیرنده‌ی جایگزین بر خلاف نظر پزشک، مانعدرمان بیمار شود، پزشک میتواند از طریق مراجع ذیربط درخواست تجدید نظر درتصمیمگیری را بنماید. چنانچه بیماری که فاقد ظرفیت کافی برای تصمیم‌گیری است،اما میتواند در بخشی از روند درمان معقولانه تصمیم بگیرد، باید تصمیم او محترمشمرده شود.
